قال روسو

هیچ انسان زورمند و مقتدر تا آن حد قوی نمی‌شود که بتواند تا همیشه فرمانروا باشد،مگر اینکه زور و قدرت خود را تبدیل به حق نماید و اطاعت زورمندان را به صورت وظیفه درآورد.اصل حق زور یا «الحق لمن غلب»از اینجا پیدا شده است.

کسی که از آزادی صرف نظر کند،از مقام آدمیت،از حقوق و حتی از وظایف بشریت صرف نظر می‌نماید(زیرا بزرگترین اختلاف بین انسان و حیوان فهم و فکر نیست،بلکه اراده و اختیار است)هیچ چیز نمی‌تواند خسارتی را که یک‌چنین گذشتی دربر دارد جبران نماید.این گذشت بر خلاف طبیعت انسان است.کسی که اراده‌ی آزاد ندارد،مسئولیت اخلاقی ندارد.

«ژان ژاک روسو-کتاب قرارداد اجتماعی،فصل سوم و چهارم،ترجمه‌ی غلامحسین زیرک زاده»

پ.نوشت:حقِ حکومت در زور گفتن و تکلیفِ مردم در اطاعت کردن،همان است که امروز هم ما را گرفتار کرده است.آن هم حق و تکلیفی که خداوند مقرر کرده است!

لینک دانلود کتاب